EGA ATARIKO PROBA: AZTERKETA EREDUA (2)

Ondo lo egin eta luzaroan bizi

Loak bizitza-luzeran duen eragina ikertu du Portlandeko Estatu Unibertsitateak (Oregon, AEB). Ikertzaileen ustez, ondo lo eginez gero, gehiago bizi omen daiteke. Txinara jo dute zientzialariek ikerketa egiteko, bertan 75 urte edo gehiago dituzten 40,5 milioi inguru lagun bizi direlako. 65 urtetik gorako 15.600 lagun (tartean, 100 urte baino gehiago zituzten 2.800) euren loaldiaren iraupenaren eta kalitatearen inguruan itaundu zituzten. Parte-hartzaileen erregistro soziodemografikoekin eta osasun datuekin alderatu zituzten ondoren erantzunak. Ikerlarien aburuz, loaren kalitate txarraren eta osasun arazoen arteko lotura erakutsi zuten emaitzek. %65ek kalitate oneko loa zutela erantzun zuten, eta batez beste egunero 7,5 ordu lo egiten zutela. 100 urtetik gorakoen artean, erantzun bera eman zuten parte hartzaileen %70ek. Aldiz, osasun txarra zutenen artean, %46k gaizki lo egiteko probabilitate gehiago zutela ikusi zuten. Hala, osasun ona duten adinekoen loaren kalitatea ona omen da. Ikertzaileen ustez, zahartzaroko lo arazoak faktore psikosozial eta fisiologikoengatik sortzen dira batez ere, eta ez adinarengatik. Horixe erakusten du beste estatistika batek: zerbitzu mediku ona zuten parte-hartzaileek ondo lo egiteko aukera handiagoa zuten, %84 gehiago. Beraz, zein da bizitza-luzeraren sekretua: kalitatezko loa edo osasun zerbitzu onak eta estatus ekonomiko egokia izatea? beste estatistika batek: zerbitzu mediku ona zuten parte-hartzaileek ondo lo egiteko aukera handiagoa zuten, %84 gehiago. Beraz, zein da bizitza-luzeraren sekretua: kalitatezko loa edo osasun zerbitzu onak eta estatus ekonomiko egokia izatea? Aizu, 2010

Zerk eragiten du zahartzaroan loaren kalitate txarra?
1. Adinak.
2. Adinak eta beste arrazoi batzuek.
3. Arrazoi psikosozialek eta ekonomikoek.
4. Osasun zerbitzuek antzeman gabeko gaitzek.
Zein da ikerketaren ondorio nagusia?
1. Ordu gehiago lo eginda urte gehiago hartuko ditugu.
2. Osasun txarrekoen artean gehiago dira gaizki lo egiten dutenak.
3. Zahartu ahala lo premia areagotu egiten da.
4. Kalitate oneko loak erabat ziurtatzen du osasun ona.
Madagaskarreko arratoiak, izurritearen gordeleku

Madagaskar irlako goi-lautadetan bizi diren arratoi beltzak izurritearen gordeleku bilakatu dira. Munduan 2.000 izurrite kasu inguru gertatzen dira urtero, horietatik 200 edo 300 Madagaskarren.

Uharteak ia 80 milioi urte darama Afrikako kontinentetik bereizita, isolamenduan, baina gizakiak orain dela askoz gutxiago –1.000 urte– eraman omen zuen arratoi beltza bertara. Lehen epidemia 1898. urtean dokumentatu zen; uste denez, Tamatave kaira heldutako ontzi batek eraman zuen Yersinia pestis bakterioa. Hark berehala infektatu zituen arratoi beltzak, Rattus rattus espeziekoak. Arratoi horietako asko hil ziren eta hiltzen dira, baina joan den mendeko 20ko hamarkadaz geroztik arratoi multzo batek defentsak garatu ditu, eta bakterioaren eramaile bilakatu da.

Madagaskarreko Pasteur Institutuko ikerlari talde batek arestian aipatu arratoien azterketa genetikoari ekin dio izurritea hobeto ezagutu asmoz, ez baita ahaztu behar Afrikan izaten dela munduko izurrite kasuen %98. Edozein laguntza ongi etorria izango da. Joxerra Aizpurua (Argia, 2010)

Zer gordetzen dute bere baitan Madagaskarreko arratoi beltzek?
1. Afrikako orain 80 milioi urteko izurriteak.
2. Egungo Afrikako izurrite kasu ugarien jatorria.
3. Afrikako epidemien bakterioen %98a.
4. Uhartera itsasoz iritsitako bakterioa.
XX. mendeko 20ko hamarkadaz geroztik gertatu den bilakaera zergatik da garrantzitsua?
1. Harrezkero arratoiak ez direlako hiltzen.
2. Arratoiek izurrite gehienen aurkako defentsak garatu dituztelako.
3. Rattus rattus espezieko ale gutxi bizi direlako.
4. Bakterio eramaileak ikerketarako baliagarri izan daitezkeelako.
Ni zaharragoa naiz, eta ..... txirrindulari gazteei jarraitzen.
1. nahiko lan izan dut
2. ozta-ozta daukat
3. alferrik galdu naiz
4. ezinean ikusi naiz
Zozoak beleari ..... Atsotitz horren amaiera:
1. hi kantuan habil?
2. eta beleak zozoari.
3. beltza, joan hadi!
4. ipurbeltz.
..... gau batean abiatu ginen ..... .
1. Uztaileko / etxeruntz
2. Uztaileko / etxerantz
3. Uztailako / etxerantza
4. Uztailako / etxeruntz
Sekulako poza hartuko ..... berarekin joango ..... .
1. luke / bazina
2. zuen / bazinake
3. zukeen / bazinan
4. du / bazinen
Zein dago zuzen?
1. Atzo hamar kilometro ibili ginen eta gaur hamabi ibili egin gara.
2. Erregalatu ez; saldu egin zidaten txakurra.
3. Erloju hori hamaika mila pezeta ordaindu egin zuten.
4. Hil honetan lau liburu irakurri egin ditut.
Ez didazu barrerik egingo, ....., kaiku horrek!
1. ez horixe
2. ezta pentsatu
3. bakarrik falta da
4. ez da posiblea
Norbait bere onetik atera:
1. sumindu
2. iguriki
3. txolindu
4. oratu
Lau orduren ..... jakingo dugu botikak eragin dion ala ez.
1. barrurako
2. bitartean
3. eta gero
4. buruan
Sagarrak ostu eta oraingoan aldegin didazue, baina hurrengoan ordainduko duzue, ..... ! Jarraipena:
1. garestiegi, gainera!
2. jainkoarren!
3. beranduago edo goizago!
4. ederki ordainduko duzuenez!
Txoriburu horri ez diogu azalpenik emango, apur bat ..... .
1. zentzatu arte
2. zendu arte
3. zertu arte
4. zimeldu arte
Apaizak dio: “Gaur lurperatzen ari garen laguna ez zen gizon txarra, .....” Jarraipena:
1. goian bego!
2. egon bedi lasai!
3. bejondeiola!
4. eutsi goiari!
Urruneko eltzea urrez, gerturatu orduko lurrez. Zer esan nahi du?
1. Hobea dela auzokoarena gurea baino.
2. Auzokoarenak hobea ematen duela, baina ez dela horrela.
3. Auzoan beti aukera hobea dagoela gurean baino.
4. Gizakiak urruti heldu nahi duela beti.
Ni ez naiz iristen; ..... ogia, mesedez?
1. hurbilduko didazu
2. hurbiltzen didazu
3. hurbil ahal didazu
4. hurbil iezadazu
Asko da zuk hori ez jakitea. Zer esan nahi du?
1. Gauza askorik ez dakiela.
2. Askotan ezin dela hori jakin.
3. Harrigarria dela horren berri ez izatea.
4. Beste askok ere ez dakitela hori.
Idazkera. Zein zerrenda dago zuzen?
1. arkeologia / abeltzaintza / pilotua / kanoia
2. arkeologia / abeltzantza / pilotua / kañoia
3. arkeolojia / abeltzaintza / pilotoa / kanioia
4. arkeolojia / abeltzantza / pilotoa / kainoia
Herri gehienen antzera, Euskal Herriak baditu orriak Interneten. Baina Euskal Herriaren pareko herri gutxi dira egitasmo hori gauzatu dutenak. Hau da:
1. Herri gehienek ez daukate orririk Interneten.
2. Euskal Herriaren pareko herri gehienek ez daukate orririk Interneten.
3. Euskal Herriak, herri gehienen antzera, ez du egitasmo hori gauzatu.
4. Herri gehienek Euskal Herriak baino orri gehiago dituzte Interneten.
Iñakik proposatu duena ontzat emateko modukoa da. Hortaz: Iñakiren proposamenari ondo ..... .
1. deritzogu
2. deritzaigu
3. derizkiogu
4. deritzaiogu
Puntuazioa. Zein dago zuzen?
1. Aizu kaskamotz; zatoz hona lehenbailehen!
2. Aizu, kaskamotz, zatoz hona lehenbailehen!
3. Aizu kaskamotz zatoz hona lehenbailehen!
4. Aizu, kaskamotz zatoz hona lehenbailehen!
Istripua hainbat lagunen aurrean gertatu eta inork lagundu ez eroritako gizarajoari! Zein erantzun dago gaizki?
1. Bada gero, e!
2. Halakorik!
3. Sinestea ere!
4. Zenbat horrelakorik!
Nola irakurtzen da 3/4 x 5/8?
1. Hiru laurden bider bost zortziren.
2. Hiru lauren bider bost zortziren.
3. Hiru laurden bider bost zortzien.
4. Hiru laurdenak bider bost zortzienak.
Nornahik ezagutzen ditu ondorengoak, hemen bilduak eta hor barrena sakabanatuak. Hau da:
1. Ondorengoak ederki ezagutzen ditu hemen bilduak eta hor barrena sakabanatuak.
2. Edozeinek ezagutzen ditu hemen bildu eta hor barrena sakabanatutako ondorengoak.
3. Nornahik ezagutzen ditu ondorengoak, hemen eta hor bildu eta sakabanatuak.
4. Edozeinek ezagutzen ditu ondorengoak, hemen bildu eta hor barrena sakabanatuagatik.
Berrogei orrialde falta zaizkit ..... bukatzeko.
1. liburuarekin
2. liburuaz
3. liburua
4. liburuekin
Ieeepa! Zer moduz? Zein erantzun dago gaizki?
1. Ondo esan beharko.
2. Izugarri ondo.
3. Ondo baino hobeto.
4. Kristoren ondo.
Oporretan joanez gero, oroigarriren bat ..... ?
1. ekarri ahal zenidan
2. ekar zeniezadakeen
3. ekartzen didazu
4. ekarriko zenidake
Sarrerarik gabe geratu zaretela? Jarraipena:
1. Zer egiten diogu, ba!
2. Lehenago etortzea zenuten!
3. Bada, etortzea hurrengoan!
4. Ze sarrera eta ze sarrera-ondo!
Iñigori kaskamotz deitzen diote. Zergatik ote?
1. Ilea motz-motza duelako.
2. Kaskagogorra delako.
3. Oso kaskarina delako.
4. Oso azkarra ez delako.
Eredutik ikasiko bada, ikasteko ezagutu egin behar da eredua. Hau da:
1. Eredua eskola ona da ikasi nahi duenarentzat.
2. Ikaskizun da eredua, eredugarri gertatuko bada gero.
3. Ikasteko egokiak gerta daitezen, eredu onak oilik ezagutu behar dira aurretik.
4. Biak dira beharrezko: eredutik ikastea eta ikasitakoa eredu bihurtzea.
Biharko bukatuko al duzu? Erantzuna:
1. Noski baietz!
2. Halaxe!
3. Horren esperoan!
4. Jakina!
Uste baino askoz lehenago azaldu den lagunari nola esango zenioke?
1. Nolatan hi hemen?
2. Dagoeneko hemen?
3. Honezkero hemen?
4. Non sartu haiz aspaldi honetan?
Josetxo neure besoetakoa dut. Esanahia:
1. Josetxo nire besoetan hazitakoa dela.
2. Josetxo nik bataiatu nuela.
3. Neu naizela haren aita pontekoa.
4. Josetxo nire iloba dela.
Bihar mendira txango bat egiteko asmotan gara. Jarraipena:
1. Gu ere bai.
2. Baita ere gu.
3. Ere bai geu.
4. Gu ere.
Baserri haiek ere, ..... hutsik zeuden.
1. bat beharrik, guztiak
2. bat ez beste guztiak
3. bat ez ezik
4. bataz beste guztiak
Zein zerrendatan dago hitz bat tokiz kanpo?
1. sargori / euritsu / oskarbi / haizetsu
2. bipia / arkakusoa / liztorra / erlea
3. pagoa / ametza / lizarra / gorostia
4. aza / azalorea / enborra / leka
Hori txarto dagoela badakit, ..... . Jarraipena:
1. ondo jakin ere
2. ondo jakinez gero
3. ezer izatekotan
4. jakinaren jakinez
Egoera honek Hiesa errazago antzematea ahalbidetuko du. Hots:
1. Egoera honek Hiesa errazago hedatzeko bidea emango du.
2. Egoera honek Hiesa hain erraz kutsatzea eragotziko du.
3. Egoera honek Hiesaren aurkako babesa ustatuko du.
4. Egoera honek Hiesa errazago diagnostikatzeko aukera emango du.
Herriko medikuak apaiz zaharrari: Jauna, ibil ..... bizkorrago, eta egin ..... sermoi laburragoa!
1. bedi / beza
2. beza / bitza
3. bitez / begi
4. dadin / dezan
"Aita, joango al gara parkera?" Aitak, amore emanez, erantzuna:
1. Ea, ba, goaz!
2. Ba, joaten gara, nahi baduzu!
3. Ezta pentsatu ere!
4. Tira, ba, goazen!
Zein dago gaizki?
1. Lau neskarekin etorri da.
2. Hainbat mutilei kontatu diezu hori.
3. Mezatara joan da gure semea.
4. Zein da animaliarik ederrena?
Nik ez dizut erraz bizkar emango; ....., ahal dudan guztian lagunduko dizut.
1. baizik
2. ez ezik
3. bestalde
4. aitzitik
Lexikoa. Zein dago zuzen?
1. Ezagutzen ditut ume horren aitak.
2. Guda urrun hartako hildakoen zenbakiak ikaratu gaitu.
3. Kantariak irrintzika sartu ziren plazan.
4. Belarriko min asko daukat.
Puntuazioa. Zein dago zuzen?
1. Esanak, esan zuk ere beste askok bezala, amore eman beharko duzu.
2. Esanak esan, zuk ere, beste askok bezala, amore eman beharko duzu.
3. Esanak esan; zuk ere, beste askok bezala amore eman beharko duzu.
4. Esanak esan, zuk ere, beste askok bezala amore eman beharko duzu.
Laurogei urte aldean eta, oraindik ere, eltzekada galanta jaten du egunero. Zer esango zenuke?
1. Hara, horrek lehengo lepotik burua!
2. Jakina, zaharrago eta txarrago!
3. Horrek ziria sartu ziguk guri!
4. Jakina, zahartzaroaren ajeak!
Ez da batere ohikoa Joane Somarribak lortu duena, ..... bi Giro eta Tourra irabaztea.
1. aurki
2. zera da
3. halaber
4. alegia
Idazkera. Zein dago zuzen?
1. Gazte durangarra, Euskal Herriko Unibertsitatera joan da.
2. Gazte Durangarra, Euskal herriko unibertsitatera joan da.
3. Gazte durangarra Euskal-Herriko unibertsitatera joan da.
4. Gazte Durangarra Euskalerriko Unibertsitatera joan da.
Zein dago zuzen?
1. Mundu guztiari ardura diona dirua da.
2. Pila bat arazo izan dituzte ordenagailu berriarekin.
3. Nire iritziz aurrerantzean ez zenuen politikan sartu behar.
4. Denetik jasan behar izan omen zituzten.
Aita alferra eta lotia eta Roberto, semea, antzekoa oso. Hau da: Aita-semeak ..... .
1. sustrai berekoak dira
2. jatorri berekoak dira
3. ezpal berekoak dira
4. etxe berekoak dira
Hegaztiak jan baino lehen egin behar dena:
1. beratzen jarri
2. lumatu
3. zuritu
4. irabiatu
Gure egitasmoa bideratzeko bitartekoak behar ditugu. Hau da:
1. Gure nahia bete arte ez dugu etsiko.
2. Gure asmoak ez dira bideragarriak.
3. Baliabideen premian gaude.
4. Behin-behineko egitasmo bat behar dugu.
Asmo onekin, patxadaz, hurbildu nintzaion, ..... .
1. neure onetik aterata
2. on beharrez
3. ahotan hartu gabe
4. ahoa bete haginekin
Egun bi barru elkartuko gara, hau da, ..... .
1. herenegun
2. etzi
3. etzidamu
4. bart
Duela gutxi gertatutako zerbait azaltzen hasteko:
1. Beste egunean…
2. Lehengo batean…
3. Harako hartan…
4. Halako batean…
Ikasturtea alferkerian pasatu dut, baina dena gainditu dut. Erantzuna:
1. Ez dagoena zara zu!
2. Zeu bai zarela!
3. Zu zeu bezalakoa zara!
4. Zu zara zu izatekoa!
Ez dakit zenbat kilometro dauden ..... ..... .
1. Zuberoatik / Gipuzkoara
2. Zuberotik / Gipuzkoara
3. Bizkaiatik / Nafarroara
4. Bizkaitik / Nafarrora
Zein dago zuzen?
1. Taxiz itzuliko direla jakiteak asko lasaitzen dit.
2. Nire semea hain garaiz itzultzeak zeharo harritu zidan.
3. Mikelek ariketa gogorrak egitera behartzen gaitu.
4. Gazteei gehien kezkatzen diena langabezia da.
Zein bikote dago zuzen?
1. Bizkaiako / hamalaueko
2. kokotaraino / autobusaraino
3. ertzaren bat / plateraren bat
4. abantailarik / zikinkeriarik
Zein dago zuzen?
1. Ehun umetatik hogei elebidunak dira.
2. Umeen ehuneko hogeiak elebidunak dira.
3. Ehuneko umeetatik hogei elebidunak dira.
4. Ehuneko hogei ume elebiduna da.
..... azken egunetan ..... dira ardiak menditik.
1. Iraileko / jaisten
2. Iraileko / jeisten
3. Irailako / jaisten
4. Irailako / jeisten
Zein dago zuzen?
1. Horrek ere daki zer egin horrelako kasuetan.
2. Horrek ere bai daki zer egin horrelako kasuetan.
3. Horrek badaki ere zer egin horrelako kasuetan.
4. Horrek ere badaki zer egin horrelako kasuetan.
Triste daude, zeren istripu horretan maite zuten norbaitek bizia ..... .
1. galdu baitu
2. galtzeagatik
3. galdu duelako
4. galdu duelarik
Bihotzeko arazoak omen zituen. Egun batean eztulaldi handi bat izan zuen eta ..... .
1. ziplo geratu zen bertan
2. danba hasi zen bat-batean laguntza eske
3. tipi-tapa lurrean etzan eta medikua eskatu zuen
4. brast eskatu zuen apaiza
Ezagun du aberatsa dena. Hots:
1. Aberats guztien adiskide da.
2. Edozein aberats ezagutzen du horrek.
3. Begi bistakoa da aberatsa dela.
4. Trebetasun handia du aberatsa zein den jakiteko.
Benetan sinestu al dizu hori? Erantzuna:
1. Hasi eta buka, sinestuta ere!
2. Begi truk sinestu ere!
3. Itsu-itsuan sinestu ere!
4. Hitzetik hortzera sinestu ere!
Zein dago gaizki?
1. Hilaren lauan
2. Gaur gauean
3. Egin nahiean
4. Etxeko balkoian
Eta non dago zorioneko mamua edo ..... ? Jarraipena:
1. dena delako hori
2. izendatutako hori
3. zoritxarreko hori
4. dena deneko hori
Zein ondo pasatu genuen, ..... esango nuke!
1. inoiz ez hobeto
2. inoiz hoberen
3. inoizkorik ondoen
4. inoiz baino hobeki
Euskara batuan, zein dago zuzen?
1. Ez nebilen askok uste bezain gaizki.
2. Ez neraman nik uste adinako pisurik.
3. Gazte horiek bazterrak nahasten dabiltzate.
4. Uso horiek Afrika aldera dijoaz.
Bere txikian, nornahiri eramango dio horrek gizontasunean. Bestela esanda:
1. Handiagoa izango balitz, edozeini irabaziko lioke horrek gizontasunean.
2. Txikitasuna gorabehera, gizona da hori.
3. Txikia izatera, nornahiri eramango dio horrek gizontasunean.
4. Txikia izate aldera, edozeini irabaziko lioke horrek gizontasunean.
Gasteizko jaietan kartera ostu zidaten, baina agiriak etxean nituen. Erantzuna:
1. Gutxi horrelakorik!
2. Gaitz erdi!
3. Gutxiagorik!
4. Gutxi okerrago!
Oraindik ez da akordiorik erdietsi, eta nekazaritza arloan ez bada, aldeen proposamenak urruntxo daude. Alegia:
1. Nekazaritza arloak akordioa oztopatzen du.
2. Akordioa lortu arte nekazaritzak ez du aurrera egingo.
3. Adostasun-mailarik handiena nekazaritza arlokoa da.
4. Akordioa lortzeko nekazaritzatik abiatu beharko dute.
Noren antza atera duen umeak? Diotenez, ..... eman du.
1. amatara
2. amarentzat
3. amara
4. amarekiko
..... dituen haurrari ..... esaten zaio.
1. Makarrak / makatza
2. Mainak / mainontzia
3. Tripazorriak / tripontzia
4. Gutiziak / guraria
Liburu hau ..... beste guztiak irakurri ditut.
1. ez baino
2. ez ezik
3. baita
4. izan ezik
Oso apain jantzi eta prestatu zarete. Jarraipena:
1. Nora joaterakoan?
2. Norako asmotan?
3. Nongo bidean?
4. Nolako asmoa?
Elkarrekin joan al dira? Erantzuna:
1. Horixe ezetz! Banaka joan dira.
2. Ez nork bere bidetik.
3. Bai horixe! Elkar joan dira.
4. Bai zera! nor bere bidetik joan da.
Zeinetan dago hitz bat tokiz kanpo?
1. azeria / otsoa / erbinudea / basakatua
2. trumoia / tximista / oinaztarria / ekaitza
3. oinazea / mina / erresumina / grina
4. txitoa / oiloa / oilaskoa / oilaloka
Zein dago zuzen?
1. Inork ez omen du ezertxo ere ikusi.
2. Geuk ere ez dugu ezer ez ekarri.
3. Horrek ardura niri? Ezta bat ere ez!
4. Nor gonbidatuko dudan? Inor!
Zein bikote dago gaizki?
1. Kolore mingotsa
2. Paper latza
3. Kristal gardena
4. Ur arrea
Gauzak ez omen dira batere aldatuko, ..... jarraituko dute.
1. dauden-daudenean
2. egon-egonean
3. dauden bezalako
4. dauden bezalakoak
Mirenekin joango da Bilbora. Harridura adierazteko, zein dago gaizki?
1. Mirenekin joango dela Bilbora?
2. Mirenekin joango den Bilbora?
3. Norekin joango dela Bilbora?
4. Nora joango dela Mirenekin?
Liskarra liskarraren atzetik, ..... Lasatarren etxean!
1. ez da tenore
2. ez da giro
3. ez da betarik
4. ez da paradarik
Eta zuk zer egingo ..... oporrak oraintxe emango ..... ?
1. zenuke / balizkizukete
2. zenukeen / balizute
3. zenuen / bazizkizuten
4. zenuke / balizkizute

EGA ATARIKO PROBA: AZTERKETA EREDUA (2)

EGAko azterketen titulartasuna: Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa saila.Digitalizazioa: Maite Goñi

EGAko azterketen titulartasuna: Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa saila.
Digitalizazioa: Maite Goñi